همه افراد جامعه ما بورس را نمی شناسند و با نحوه سرمایه گذاری در آن و فواید و سودمندی های ناشی از آن آشنا نیستند. این در حالی است که آشنایی با بورس و فعالیت در آن می تواند در زندگی اقتصادی مردم بسیار موثر باشد. تا همین سال های اخیر، بیشتر مردم پس اندازهای خود را فقط در بانک ها نگهداری می کردند و با راه های دیگر استفاده از اندوخته های خود آشنا نبودند. اما امروزه بسیار شنیده می شود که راه دیگری هم برای استفاده از پس اندازها وجود دارد و آن این است که یک فرد عادی می تواند در مالکیت واحدهای تولیدی و تجاری بزرگ مشارکت نماید و از نتایج مشارکت و سرمایه گذاری خود به سادگی بهره مند شود.
بورس چیست؟
در بازارها بطورکلی دو نوع دارایی (دارایی های واقعی و دارایی های مالی) مورد معامله قرار می گیرند. دارایی های واقعی همان دارایی های فیزیکی هستند مثل زمین، ساختمان و انواع کالا مانند ماشین، لوازم خانگی و… اما دارایی های مالی، دارایی های کاغذی و بهتر بگوییم اسنادی هستند مثل سهام و اوراق مشارکت.
بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد معامله قرار می گیرد. از این رو، انواع بورس ها را می توان به سه دسته کلی بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار طبقه بندی کرد.
- بورس کالا: بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و بطور منظم و دائم فعال است بورس کالا گفته می شود. در بورس کالا معمولاً مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند مثلاً بورس نفت و بورس گندم.
- بورس ارز: در بورس ارز، همانطور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد. این بورس در کشور ما فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.
- بورس اوراق بهادار: در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که بطور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل می شود «بورس اوراق بهادار» می گویند.
بورس اوراق بهادار چه می کند؟
کار اصلی بورس اوراق بهادار این است که زمینه ای فراهم آورد تا دو گروه از مردم، بطور قانونی، در یک فعالیت اقتصادی شریک و علاوه بر تامین نیازهای یکدیگر، از منفعت و سود این فعالیت بهره مند شوند. این دو گروه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران می باشند.
گروه اول کسانی هستند که پول، سرمایه و یا پس انداز دارند اما نمی توانند با آن کار کنند و گروه دوم کسانی اند که توانایی انجام فعالیت های اقتصادی دارند اما سرمایه و پول کافی ندارند. یکی از کارهای اساسی بورس همین است که با ایجاد یک فضای مناسب و قانونمند زمینه ای فراهم آورد تا از طریق آن برآوردن تمامی خواسته های قانونی طرفین با حفظ حقوق آنها میسر شود. بورس یک مشکل بسیار بزرگ دیگر را نیز حل کرده است؛ بطوریکه می توان ادعا کرد حل این مشکل باعث گسترش سرمایه گذاری و در نتیجه توسعه یافتگی و پیشرفت سریع تر کشورهای جهان شده است. آن مشکل این است که اگر افراد مختلفی که با سرمایه های متفاوت وارد بورس شده و در فعالیت های اقتصادی بزرگ شریک می شوند، بخواهند، در هر زمان که تصمیم بگیرند، سهم و سرمایه خود را به قیمت مناسب بفروشند. به این ترتیب هر فرد با هر میزان سهم، در هر روز تصمیم به فروش سهامش بگیرد بتواند از قیمت سهام خود آگاه شود و یا حتی اگر تصمیم به فروش نداشته باشد قیمت روز سهام خود را بداند.
ادامه این مقاله را در قسمت دوم دنبال کنید.
